Rất nhiều bà mẹ cảm thấy khó hiểu khi nghe bác sĩ nói rằng con của họ mắc phải tình trạng suy dinh dưỡng thể béo phì. Vậy loại suy dinh dưỡng này là gì? Làm thế nào để nhận biết và điều trị tình trạng này? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt một hoặc nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của cơ thể. Suy dinh dưỡng tồn tại ở nhiều mức độ và có thể ảnh hưởng đến nhiều thể trạng khác nhau. Nhiều người có thể nghĩ rằng chỉ có trẻ em gầy gò, xanh xao mới có thể mắc suy dinh dưỡng, tuy nhiên, thậm chí cả những trẻ thừa cân và bụ bẫm cũng có thể bị suy dinh dưỡng.
Mục lục
Suy dinh dưỡng thể béo phì là gì?
Suy dinh dưỡng thể béo phì là tình trạng mất cân bằng trong việc cung cấp các nhóm dưỡng chất cho trẻ, thường do trẻ được nuôi dưỡng chủ yếu bằng thực phẩm có nhiều chất béo, chất đạm, và carbohydrate, nhưng thiếu những thực phẩm quan trọng như vitamin D, sắt, kẽm, canxi,… cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Thường xuyên, tình trạng này khá khó nhận biết và thường chỉ được chẩn đoán khi trẻ được đưa đến bác sĩ dinh dưỡng kiểm tra. Điều này thường xảy ra vì cha mẹ thường cho rằng trẻ thừa cân và mập mạp là dấu hiệu của sức khỏe tốt, và họ không nghĩ rằng cần phải quan tâm đến vấn đề này.
Nguyên nhân khiến trẻ bị suy dinh dưỡng thể béo phì
Trẻ mắc phải suy dinh dưỡng thể béo phì có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này, trong đó có thể kể đến:
- Yếu tố di truyền: Một nguyên nhân có thể là do di truyền, khi trẻ có khả năng kế thừa các vấn đề về chuyển hóa, dẫn đến việc không thể hấp thu đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Đặc biệt, nếu cả bố và mẹ đều mắc chứng bệnh này, khả năng trẻ mắc suy dinh dưỡng thể béo phì càng cao.
- Chế độ dinh dưỡng không khoa học: Đây thường là nguyên nhân phổ biến nhất. Dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe của trẻ. Một chế độ dinh dưỡng khoa học cần bao gồm đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cơ bản như chất đạm, chất béo, carbohydrate, và cả các chất dinh dưỡng vi lượng. Trẻ cần nhận đủ mọi loại chất này để phát triển toàn diện, thay vì chỉ tập trung vào việc trở nên béo phì do thực phẩm giàu chất béo và đường.
- Thiếu hoạt động thể lực: Ngày nay, nhiều phụ huynh không đặt sự quan tâm đúng mức vào việc thúc đẩy hoạt động thể lực hàng ngày cho trẻ. Sự thiếu hoạt động này có thể dẫn đến tích tụ năng lượng dư thừa, biến chúng thành mỡ trong cơ thể. Đặc biệt, việc sử dụng máy tính và điện thoại di động để trông con trẻ cũng góp phần vào tình trạng này, khi không cung cấp đủ thời gian cho hoạt động ngoài trời.
- Vấn đề nội tiết: Một số vấn đề liên quan đến rối loạn nội tiết tố cũng có thể gây ra suy dinh dưỡng thể béo phì, và không phải lúc nào cũng do chế độ ăn uống hoặc hoạt động thể lực.
Những nguyên nhân trên thường gặp ở trẻ mắc suy dinh dưỡng thể béo phì, nhưng chế độ dinh dưỡng không khoa học thường là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Dinh dưỡng đúng cách dưới sự hướng dẫn của bác sĩ có thể giúp trẻ phục hồi và đạt trạng thái sức khỏe bình thường, giống như các đứa trẻ khác. Vì vậy, cha mẹ cần tập trung vào vấn đề dinh dưỡng từ sớm.
Dấu hiệu suy dinh dưỡng thể béo phì
Bởi vì trẻ thường có tình trạng béo phì với vẻ ngoại trọng và sự mủm mỉm, nhiều phụ huynh có thể dễ dàng hiểu lầm rằng con cái họ đang trong tình trạng khỏe mạnh, điều này làm cho việc nhận biết suy dinh dưỡng thể béo phì trở nên khó khăn. Thường, trẻ chỉ được phát hiện mắc suy dinh dưỡng thể béo phì khi họ được đưa đến bác sĩ dinh dưỡng kiểm tra. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu sau đây có thể giúp cha mẹ nghi ngờ về tình trạng suy dinh dưỡng thể béo phì ở trẻ:
- Quá trình phát triển của trẻ thường chậm so với các bạn cùng trang lứa.
- Bám mềm, chậm cổ điển (không thể nối thẳng được các khớp cổ).
- Trẻ có thể thường hay quấy khóc, ngủ không yên giấc, nhưng không có nguyên nhân rõ ràng.
- Thường xuyên ra mồ hôi một cách nhiều hơn.
- Da trở nên xanh xao và nhợt nhạt.
Ở giai đoạn đầu của suy dinh dưỡng thể béo phì, thường không có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào dễ dàng nhận biết. Tuy nhiên, nếu không được chữa trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến những biến dạng lâu dài như biến dạng lồng ngực, chân vòng kiềng, hoặc gù vẹo cột sống, tất cả những điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của trẻ sau này.
Điều trị suy dinh dưỡng thể béo phì
Có nhiều phương pháp điều trị suy dinh dưỡng thể béo phì. Sau khi thăm khám, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ suy dinh dưỡng thể béo phì của trẻ và sử dụng chỉ số nhân trắc để xác định tình trạng thể chất của trẻ. Dựa trên thông tin này, bác sĩ sẽ thiết kế một phác đồ điều trị cá nhân hóa, nhằm đảm bảo rằng trẻ có thể nhanh chóng phục hồi cân bằng cho cơ thể.
Phần quan trọng trong quá trình điều trị là điều chỉnh chế độ ăn uống. Điều này bao gồm việc bổ sung các chất dinh dưỡng quan trọng để ngăn ngừa suy dinh dưỡng thể béo phì. Các biện pháp cụ thể bao gồm:
- Tăng cường việc bổ sung rau xanh và trái cây trong khẩu phần ăn, đồng thời giảm thiểu việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm có nhiều chất béo.
- Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động thể dục thể thao đều đặn như đạp xe, bơi lội, aerobic, cầu lông, để giúp cơ thể phát triển mạnh khỏe và duy trì cân nặng trong khoảng thời gian lý tưởng.
- Đảm bảo trẻ tiếp xúc đủ với ánh nắng mặt trời để tăng cường khả năng hấp thụ canxi cho cơ thể. Thời điểm tốt nhất để tắm nắng là từ 7 đến 8 giờ sáng.
Như vậy, việc chữa suy dinh dưỡng thể béo phì yêu cầu một kế hoạch tổng thể bao gồm cả việc điều chỉnh chế độ ăn uống, hoạt động thể dục, và việc đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho trẻ.
Phòng ngừa suy dinh dưỡng thể béo phì ở trẻ
Như với mọi dạng suy dinh dưỡng, việc đảm bảo cung cấp đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cho trẻ là quan trọng nhất để đảm bảo phát triển toàn diện. Phòng ngừa suy dinh dưỡng thể béo phì có thể bắt đầu từ thời kỳ mang thai và tiếp tục sau khi trẻ chào đời. Dưới đây là một số phương pháp phòng ngừa:
- Trong thai kỳ, mẹ bầu cần tuân thủ các chỉ định của bác sĩ về việc bổ sung các chất dinh dưỡng, đặc biệt là các chất dinh dưỡng vi lượng theo yêu cầu. Cần hỏi ý kiến bác sĩ và không tự ý bổ sung, vì một số chất dinh dưỡng vi lượng, như vitamin A ở liều cao, có thể gây hại cho thai nhi.
- Sau khi trẻ ra đời, việc cho bé bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu tiên được coi là tốt nhất cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Sữa mẹ chứa đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết.
- Xây dựng một chế độ ăn uống cho trẻ mà bao gồm đầy đủ các nhóm chất như protein, chất béo, carbohydrate và vitamin. Đồng thời, khuyến khích tạo thói quen tập luyện thể dục đều đặn để duy trì trọng lượng trong mức bình thường.
- Hạn chế tiêu thụ đồ ăn nhanh và thức ăn chứa nhiều chất béo.
- Khuyến khích trẻ tham gia vào hoạt động ngoài trời, giúp phát triển trí óc toàn diện và hệ miễn dịch khỏe mạnh.
- Thường xuyên đưa trẻ đến các cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ tại các bác sĩ chuyên khoa nhi để nhận tư vấn và điều trị kịp thời.
Suy dinh dưỡng thể bụ đang trở nên phổ biến hơn, nhưng thường không được nhận biết đúng mức bởi các bậc cha mẹ do thái độ chủ quan. Cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa và điều trị suy dinh dưỡng cho trẻ là thiết lập một chế độ ăn hàng ngày cân bằng, đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể của trẻ. Nếu sau khi điều chỉnh chế độ ăn và lối sống mà tình trạng của trẻ vẫn không được cải thiện, bạn nên đưa trẻ đến thăm bác sĩ để tìm phương án điều trị thích hợp hơn.